Δωρίδα
Η Δωρίδα είναι ιστορική περιοχή της Στερεάς Ελλάδας, στον νομό Φωκίδας, η οποία συναντάται από την αρχαιότητα.
Αποτελούσε, μέχρι την εφαρμογή του νόμου "Ιωάννης Καποδίστριας", την δυτική από τις δύο επαρχίες του νομού Φωκίδας (η άλλη ήταν η Παρνασίδα), με πρωτεύουσα το Λιδωρίκι. Παρ'όλο που δεν αποτελεί πλέον διοικητική μονάδα, η Δωρίδα συνεχίζει να οριοθετείται σαν μια ιστορική περιοχή του νομού η οποία περιλαμβάνει τους δήμους Βαρδουσίων, Ευπαλίου, Λιδωρικίου και Τολοφώνος. Έχει πληθυσμό 16.021 κατοίκους και έκταση 999χμ².
Συνορεύει βόρεια με τον νομό Φθιώτιδας, ανατολικά με την Παρνασίδα, δυτικά με τον νομό Αιτωλοακαρνανίας και νότια βρέχεται από τον Κορινθιακό κόλπο. Είναι ορεινή περιοχή, με την Γκιώνα να απλώνεται στην ανατολική πλευρά της, τα Βαρδούσια κεντρικά και βόρεια και το Τρίκορφο στη δυτική Δωρίδα. Στο κέντρο της Δωρίδος υπάρχει η τεχνητή λίμνη Μόρνου από την οποία υδροδοτείται και η Αθήνα και η οποία συγκεντρώνει τα νερά του Μόρνου ποταμού ο οποίος στην αρχαιότητα ονομαζόταν Δάφνος.
Η Δωρίδα στην αρχαιότητα
Δωρίδα στην αρχαιότητα ονομαζόταν η περιοχή στο βόρειο μέρος του σημερινού νομού Φωκίδος, δηλαδή στην περιοχή όπου βρίσκονται η Γραβιά και τα Καστέλλια, βόρεια της Οζολίας Λοκρίδας, δυτικά της αρχαίας Φωκίδος, νότια της χώρας των Μαλλιέων και ανατολικά των Οιταίων. Η σημερινή Δωρίδα αποτελούσε μέρος της Οζολίας Λοκρίδας.
Η αρχαία Δωρίδα αρχικά ονομαζόταν Δρυόπις από τους Δρύοπες που την κατοικούσαν, ενώ Δωρίδα ονομάστηκε όταν την κατέλαβαν οι Δωριείς, οι οποίοι με την λεγόμενη "Κάθοδο των Δωριέων" τον 12ο π.Χ. αιώνα, εξαπλώθηκαν στην περιοχή της σημερινής Φωκίδος, καταστρέφοντας τον μέχρι τότε πολιτισμό αλλά και δίνοντας δύναμη στον ελληνισμό με την χρήση του σιδήρου. Αυτοί δημιούργησαν τη Δωρική Τετράπολη που ήταν η μητρόπολη των Δωριέων και περιλάμβανε τις πόλεις Βόιο, Κυτίνιο, Ερινέο και Πίνδο. Οι Δωριείς της Πελοποννήσου έστελναν πολύ συχνά δυνάμεις όταν η Δωρίδα κινδύνευε από τις επιθέσεις των Φωκέων.
Το Ερινέο ήταν η σημαντικότερη πόλη της Δωρικής Τετράπολης και μάλλον ονομαζόταν και Δώριο. Εκτός από την Τετράπολή τους οι Δωριείς ήταν διασκορπισμένοι και στην γύρω περιοχή ενώ αναφέρονται και άλλες πόλεις τους όπως το Λίλαιο, η Κάρφεια και η Δρυόπη. Το Λίλαιο ή Λιλαία φαίνεται ότι άνηκε στους Δωριείς κατά την περσική εισβολή αφού δεν αναφέρεται μεταξύ των φωκικών πόλεων που καταστράφηκαν από τον Ξέρξη Α'. Η Κάρφεια πρέπει να είναι η πόλη Σκάρφεια κοντά στις Θερμοπύλες ενώ η Δρυόπη μάλλον η περιοχή όπου κατοικούσαν οι Δρύοπες.
Οι Δωριείς είχαν επεκταθεί στο βουνό Οίτη μέχρι την θάλασσα όπως προκύπτει από την αναφορά που κάνει ο Σκύλαξ ο Καρυανδεύς στους Λιμοδωριεις. Ο Εκαταίος αναφέρει άλλη μια δωρική πόλη η οποία ονομαζόταν Αμφαναί ή Αμφάναια σύμφωνα με τον Θεόπομπο.
Ο Τίτος Λίβιος τοποθετεί τις πόλεις Τρίτονο και Δρυμίαι στην Δωρίδα οι οποίες όμως πρέπει να ήταν οι φωκικές πόλεις Τιθρόνιο και Δρυμαία. Το Κυτίνιο βρισκόταν στο πέρασμα μεταξύ των βουνών από τη Δωρίδα προς την Άμφισσα.
Κατά την Βυζαντινή περίοδο, ο Ιουστινιανός Α' τον 6ο αιώνα οχύρωσε τα βόρεια σύνορα της Δωρίδος για να την προφυλάξει από τους επιδρομείς που προτιμούσαν τα ορεινά περάσματα.